Historia programowania – jak to wszystko się zaczęło?
Współczesna technologia wydaje nam się czymś oczywistym. Programista to zawód, który jest jednym z najpopularniejszych w dzisiejszym świecie. W rzeczywistości programowanie dotyczy nas wszystkich – każdy, kto korzysta z komputera, ma do czynienia z oprogramowaniem. Ale jak to wszystko się zaczęło? Jaka jest historia programowania?
⠀
Kiedy i jak zaczęło się programowanie?
⠀
Pierwszy komputer powstał w latach 40. XX wieku, ale historia programowania ma swój początek wiele lat wcześniej. Programowanie związane jest ściśle z matematyką i obliczeniami matematycznymi. Tym zajmowano się co najmniej od starożytności. Już wtedy konstruowano różne wersje liczydeł i plansz, które miały za zadanie ułatwiać kalkulację oraz pomiary.
Za najstarszy komputer uznaje się ENIAC, który posługiwał się systemem dziesiętnym (dzisiejsze komputery posługują się systemem dwójkowym). Programowanie tego komputera było skomplikowanym procesem. Nie wystarczał do tego jeden człowiek, obsługiwanie go było bardzo czasochłonne.
Pierwszy program jest jeszcze starszy niż pierwszy komputer. Powstał w pierwszej połowie XIX wieku i zdecydowanie wyprzedzał swoje czasy. Charles Babbage zaczął tworzyć maszynę analityczną, która była programowalnym mechanicznym prekomputerem. Maszyna nie została przez niego dokończona, ale Ada Lovelace opisała ją, po czym napisała dla niej pierwszy program, który obliczał liczby Bernoulliego. Tak stała się pierwszą na świecie programistką, dając tym samym początek historii współczesnego programowania.
⠀
⠀
Historia programowania – pierwsze metody
⠀
Z czasem wymyślono sposób na przechowywanie programów komputerowych w pamięci operacyjnej komputera razem z danymi. Pierwsze programy składano z operacji bezpośrednich, które oferowała konkretna maszyna. Każda używała innych komend, co znacznie ograniczało możliwość przenoszenia napisanego programu komputerowego na inną platformę sprzętową lub do innego systemu operacyjnego.
⠀
Po jakimś czasie zaprojektowano technikę, dzięki której programista miał możliwość wpisywania konkretnych instrukcji w formie tekstowej, gdzie zamiast numeru rozkazu wykorzystywano symboliczny zapis, nazywano to asemblerami.
⠀
W 1954 roku powstał pierwszy prawdziwy, typowy dla dzisiejszych czasów, język programowania. Był nim FORTRAN. Pozwalał on programiście na bezpośrednie formułowanie wyrażeń matematycznych, które dzięki kompilatorowi były tłumaczone na postać zrozumiałą dla maszyny.
⠀
W następujących latach powstawały kolejne języki programowania, które często ukierunkowywano na tworzenie konkretnych typów aplikacji. Pierwsze urządzenia do elektronicznego przechowywania danych pojawiły się pod koniec lat sześćdziesiątych, wcześniej nośnikami danych były papierowe taśmy i dziurkowane karty.
⠀
W latach osiemdziesiątych zaczęły pojawiać się pierwsze komputery osobiste, a wraz z nimi zaczęło rozwijać się oprogramowanie, które znamy do dziś.
⠀
Historia programowania – pierwsze języki
⠀
Trudno jest wyobrazić sobie programowanie bez języków. Dzisiaj mamy ich naprawdę dużo – można je liczyć w tysiącach. Jednakże żaden nie powstałby bez tych pierwszych, które dały początek im wszystkim. Dzięki nim powstała historia programowania.
⠀
⠀
FORTRAN
⠀
Jak już było wspomniane wcześniej, współczesna historia programowania zaczęła się od pierwszego prawdziwego języka powstałego w 1957 roku, którym był FORTRAN, czyli tłumacz wzorów matematycznych. Był to język ukierunkowany na programowanie obliczeń opisywanych przez wzory matematyczne.
Na początku przeznaczono go do użytku tylko na komputerach firmy IBM z serii 704. Dzięki swoim zaletom szybko zaczęto go używać na innych urządzeniach, ale w różnych wersjach i odmianach. Żeby program działał bez problemu niezależnie od urządzenia, znormalizowano go do jednej wersji, która opisywała ujednolicone zasady budowy programów w tym języku. Nazywano ją FORTRAN II.
Następnie język ten coraz bardziej udoskonalano. Zoptymalizowana wersja, nazywana FORTRAN IV, była podstawą programowania komputerowego do 1980 roku. W kolejnych latach, mimo powstawania kolejnych języków programowania, pojawiały się coraz nowsze wersje FORTRAN-a. Najnowsza wersja powstała w 2008 roku.
⠀
ALGOL
⠀
FORTRAN był językiem, który nie miał rzetelnie zdefiniowanej gramatyki. Z tego powodu wypracowano koncepcję języka programowania, która opierała się na dobrze zdefiniowanych podstawach. Język ten nazwano ALGOL. Dzięki dobrze dopracowanej konstrukcji tego języka i jego zaawansowanym strukturom algorytmicznym programiści mieli o wiele lepsze niż wcześniej narzędzia do tworzenia.
Najlepsza wersja tego języka programowania to ALGOL 60. Zawierał takie funkcje jak instrukcje blokowe, tablice dynamiczne, słowa kluczowe czy definiowane typy danych.
Mankamentem, jaki wynikał z użytkowania ALGOL’a, było to, że miał pewne istotne ograniczenia. Programy pisane przy jego pomocy były trudne w adoptowaniu do nowszych wymagań, a duże firmy były bardziej zainteresowane innymi językami, które powstawały w tamtym okresie.
ALGOL jest swego rodzaju przodkiem współcześnie wykorzystywanych języków programowania, takich jak: C, Java, Pascal i wiele innych.
⠀
⠀
COBOL
⠀
Powstał na przełomie lat sześćdziesiątych XX wieku. Jest to język, który pozwolił na to, aby oprogramowanie z jednego komputera przenosić na inny. Ten język wizualnie różni się od dwóch opisanych wyżej poprzedników. Nie wyglądał on już jak zbiór wzorów matematycznych, lecz jak tekst przypominający język angielski (później też inne języki).
Dzięki takiemu zapisowi program napisany w COBOL’u można było normalnie przeczytać i od razu zrozumieć. Dzięki temu jest szeroko wykorzystywany, zwłaszcza w branży biznesowej. Z wielu programów napisanych w tym języku korzysta się do teraz. W niektórych przypadkach po prostu trudno jest zastąpić go czymś innym.
⠀
Historia programowania – podsumowanie
⠀
Mimo że opisany wyżej początek kodowania może sam w sobie wydawać się sporym odcinkiem czasu, to tutaj historia programowania dopiero się zaczęła. Po tych trzech pierwotnych językach bardzo szybko zaczęły powstawać kolejne, tworząc dzisiejszą erę programowania.
Większość języków w jakiejś mierze bazuje na jednym z lub kilku z poprzedników. Każdy kolejny język ulepsza się coraz bardziej tak, aby ułatwić jego użytkowanie i dopasować go do bieżących potrzeb.